habergri.com
Güneş sistemi gezegenleri, belirli bir galaksi içerisinde kurulmuş ve düzen halinde yer alan gezegenlerden oluşuyor. Dünyamız yani biz de bu sistem içinde yaşamamızı sürdürmeye devam ediyoruz.
Peki güneş sistemi gezegenleri ve özellikleri neler? Büyük bir çoğunluğumuz yüksek ihtimalle ortaokul derslerinde bu gezegenler hakkında temel bilgiler aldık.
Ancak sandığınızın aksine güneş sistemindeki gezegenler hakkında birçok bilgi bulunuyor. Teknolojinin gelişmesiyle hatta artık komşu gezegenlerimize yolculuğa çıkmaya bile başladık.
İşte genel kültür bilginizi genişletecek ve var olduğumuz galaksi hakkında size bilgi verecek olan güneş sistemi gezegenleri ve özellikleri!
Güneş Sistemi Gezegenleri ve Özellikleri Neler?
Güneş sistemi olarak adlandırılan bu büyük sistemi önce elbette Güneş’i tanıyarak başlamak gerekiyor. Sistem içerisinde birden fazla bulunan gezegenler her biri kendi içinde farklı özelliklerle biliniyor.
1- Güneş
Güneş geçmişten günümüze farklı adlandırmalar ve anlamlarla bulunan, sistemin ise en büyük gezegenidir.
Güneş’e geçmişte büyük büyük atalarımız bazen bir tanrı gözüyle bakarken bazen ise korkulacak bir varlık olarak anlam yüklemiştir. Söz konusu her ne olursa olsun eski zamanlardan beri merak konusu olmuştur.
Güneş sistemi gezegenleri arasında bu sisteme adını veren ve sistemin var olmasını sağlayan bir gezegendir. Sistemdeki diğer gezegenler ile kıyaslandığında en büyüğü konumundadır.
Dünyadan tam 110 kat daha büyüktür bu ne derece büyük olduğunu anlamak için bir karşılaştırma sebebidir. Güneşin çapı tam 1,4 milyon kilometredir.
Sahip olduğu bu devasa kütle küçük yıldızların birçoğundan büyük olmasını sağlarken ‘en büyük gezegen’ unvanını elde etmesine yetmiyor tabi. Kendisinden daha büyükler de mevcut.
Kütlesinin içerisinde ise %70 oranında hidrojen, %28 oranında helyum, %1,5 oranında karbon, %0,5 oranında demir, nikel gibi elementler bulunuyor.
Güneş’in çok ciddi bir çekim gücü bulunuyor aynı zamanda. Güneş sistemi gezegenleri güneşe bağlı olarak onun çevresinde dönmektedir. Böylece bir sistem oluşur. Öyle ki Güneş kendisinden en uzak gezegene dahi gücünü yetirecek derecede çekim gücüne sahiptir.
Tüm gezegenlerin Güneş etrafında dönmesinin yanı sıra Güneş de kendi etrafında döner. 70.000 km/s hızla dönse dahi, çapı o kadar geniştir ki bu hıza rağmen tam dönüşünü yani turunu 25 günde tamamlar.
2- Merkür
Güneş sistemi gezegenleri arasında ilk keşfedilenler arasında bulunsa da teknolojinin gelişimine bağlı olarak NASA tarafından 2018 verilerinin elde edilmesiyle daha çok bilgiye ulaşıldı.
Merkür, bakıldığında bu sistem içindeki en küçük gezegen. Dünya zamanlamasıyla kendi ekseni etrafında tamamlamayı 88 günde yapıyor.
Merkür’ün fotoğraflarını incelediğinizde Ay’a benzer bir yapıyla karşılaşacaksınız. Aynı onun gibi gri bir tabaka ile kaplıdır. Çünkü zemininde bol gri kayaçlar ve yapılar bulunuyor.
Diğer gezegenlere kıyasla kendisini daha dikkat çekici ve farklı kılan unsur ise sadece en küçük olması değildir. Çekirdeğinde yer alan sıvının aşırı soğuk ile karşılaşmasıyla soğumaya devam eder. Bu soğuma neticesinde Merkür her geçen zaman diliminde küçülme yaşar.
Dünyanın yok olma ihtimaline karşı olarak yaşanabilecek gezegenler sınıfları kapsamında maalesef Merkür yer almıyor. Çünkü Merkür’ün koruma sistemi yok.
Nasıl mı? Merkür’ü dıştan kaplayan herhangi bir sistemi yer almamaktadır. Bu durum gelebilecek meteorlar dahil zararlı ışınların engellenmemesine yol açar.
Üstelik bir de Güneş sistemi gezegenleri arasında Güneş’e en yakın gezegen olduğunu düşünüldüğünde bir insanın o gezegende var olması neredeyse imkânsızdır. Atmosfer yoktur.
Yer çekimi bulunsa da gezegenin yer çekim kuvveti Dünya ile kıyaslandığında oldukça düşüktür. Dünya yer çekiminin yalnızca %38’ine denk gelir.
Çarpıcı özelliklerinden bir diğeri ise gün içinde yaşanan hava değişimleridir. Merkür’de yaşama imkânımız olsaydı eğer yalnızca bir gününde hem -173 derece soğuğu hem de 427 derece kavurucu sıcaklığı yaşayabilirdik.
3- Venüs
Dünyanın ikizi olarak adlandırılan Venüs, Dünya ile en çok benzerliğe sahip olan gezegendir. Boyutu ve hacmiyle birebir neredeyse aynı özelliklere sahiptir.
Gezegenler isimleri mitolojik karaktelerden almıştır. Bu gezegen de ismini çok eski zamanlara dayanarak almıştır. Mitoloji de yer alan Aşk ve Güzellik Tanrıçası ismini taşımaktadır.
Dünyadan en net görülen gezegenlerden birisi olması eski zamanlarda yapılan basit astronomik araştırmalarda bile Venüs’ten bahsedilmesine yol açmıştır. Babil İmparatorluğu’na dair astrolojik kayıtlarda Venüs’ten bahsedilmiştir.
Her ne kadar hacim olarak Dünya ile benzerlik gösterse de Güneş’e olan konumu ve dönüş hızı açısından farklılıklar mevcuttur. Venüs’te geçen 1 gün dünyada 1 yıla tekabül eder.
Kendi etrafında dönüş hızına bağlı olarak tam tur dönmesi 243 gün, Güneş etrafında dönmesi ise 255 dünya günü ile gerçekleşir.
Her ne kadar Dünyanın ikizi Venüs olsa da yaşanabilecek bir ortam net olarak oluşturmuyor. Çünkü gezegenin %90lık kısmını karbondioksitler oluşturuyor. Tahmin edersiniz ki bir insanın normal bir şekilde yaşaması bu alanda mümkün değil.
Yüksek karbondioksit salınımına ve farklı özelliklere bağlı olarak Güneş sistemi gezegenleri arasında en sıcak gezegen konumunda bulunuyor. Sera gazı ve güneş ışınlarını doğrudan alması bunun sebepleri arasındadır.
Aynı zamanda bu gezegende dünyada mevsimlerin oluşmasını sağlayan eksen eğikliği bulunmaz. Bu yüzden mevsimlerden bahsetmek mümkün değildir.
4- Dünya
Ve geldik sonunda yaşadığımız gezegen Dünya’ya… Dünya’da yaşasak da birçok insan yaşadığımız alan hakkında yeterli bilgiye sahip değildir.
Güneş sistemi gezegenleri arasında Güneş’e en yakın üçüncü gezegen konumundadır. Çoğunluğu okyanus ve deniz sularından oluştuğu için uzaydan bakıldığında mavi ağırlıkta görülür.
Atmosferimizin çoğunda azot bulunur. %78 oranında azot, %21 oranında oksijen, %1 kısımlıkta diğer maddelerde oluşur.
Dünyanın kendi etrafında dönmesiyle 1 gün oluşur. Bir tam dönüşü ise 23 saat 56 dakika ve 4 saniyeye tekabül eder.
Dünya aynı zamanda Güneş etrafında da döner. Bu dönüşle birlikte sene oluşur. O da 365 gün 6 saat sürede tamamlanır.
Yaşam alanımızın tek uydusu bulunur o da Ay’dır. Farklı keşifler yapılsa da Dünya kadar yaşanabilen bir gezegen henüz bulunamamıştır.
5- Mars
Mars, Güneş sistemi gezegenleri arasında son dönemde en popüler olan gezegenlerden birisidir. Kendisinde yaşanabilir alanlar, su kaynakları olup olmadığı araştırılmaktadır.
Dış görünüş itibariyle kırmızı bir renge sahiptir. Hatta bu yüzden ‘kızıl gezegen’ olarak adlandırıldığını da görebilirsiniz.
Mars’ı Dünya’ya yakın kılan birçok sebep bulunmaktadır. Çok ince bir atmosfer yapısının bulunmasının yanı sıra aynı dünyada olduğu gibi kutup, çöl vadi gibi coğrafi yapıları mevcuttur.
İnsanın yaşayabileceği en yakın gezegen olarak Mars bulunuyor. Yakın tarifte de Mars’a gönderilmek üzere çeşitli hava ve uzay araçları yola çıktı.
Dünya’da bir gün bildiğiniz üzere 24 saattir. Mars’ta ise bu durum 24 saat 40 dakika şeklinde gerçekleşir. Bu da benzerliklerden bir diğeridir.
Her ne kadar bunca iyi ve benzer yönüyle bulunsa da Mars’ı diğer gezegenler kadar ölümcül kılan bazı durumlarda mevcut. Bunlardan birisi de ısısıdır. Mars’ta sıcaklık -87 dereceye kadar düşer.
Hatta ve hatta bu gezegende sıcaklığın sıfır derecenin üzerine çıkması oldukça zordur ve nadir yaşanır. Bu da insanlığın yaşaması için zor bir ortam oluşturur.
6- Jüpiter
Güneş sistemi gezegenleri arasında Güneş’e en yakın beşinci gezegendir. Bu gezegen hakkında bilinenler ise çok eski zamanlara dayanır. Aynı zamanda Güneş sistemindeki en büyük gezegen olarak da biliniyor.
Jüpiter’in çevresinde tam 79 farklı uydusu bulunur. Uydu açısından çok gelişmiş bir gezegendir ve sistemdeki diğer gezegenlerden büyüklük olarak 2 kat fazladır.
Fotoğraflarına baktığınızda göreceğiniz kırmızı nokta fırtınaları bile dünyadan kat be kat büyüktür.
Uydularından birisinin adı Galileo’dur ve seneler önce Galileo tarafından keşfedildiği için bu ismi almıştır.
Kendisinin Satürn gibi halkası bulunur. Ancak Satürn’e nazaran toz katmanlarından oluştuğu için çok saydamdır ve gözle görülmesi biraz zordur.
Dünya ile kıyaslandığında boyutları gerçekten farklılık gösterir. Bu konu hakkında şöyle bir benzetme yapılmıştır:
‘’Dünya 10 kuruş değerindeki para olsaydı eğer Jüpiter tam bir basketbol topu büyüklüğünde olurdu.’’
Sistem üzerindeki en kısa günün yaşandığı gezegen yine Jüpiter’dir. Bu gezegende bir günün uzunluğu sadece 10 saattir.
Teknoloji her ne kadar gelişse bile bu gezegen hakkında bilgilerimiz sınırlıdır. Çünkü yüzeyine inebilecek bir araç yapılsa dahi iniş alanı için yer bulunamaz.
Çünkü Jüpiter büyük bir basınç ve hava kütlesinden oluşur diğer gezegenler gibi kayaçlardan oluşmaz. Bırakın yüzeyine inmeyi yaklaşan bir uzay aracı bile bu basınca bağlı olarak parçalanacaktır.
Tüm bu durumlara bağlı olarak hava sıcaklığı da hiç uygun değildir. Zira ortalama sıcaklık miktarı -140 derecedir.
7- Satürn
Satürn belki de Güneş sistemi gezegenleri arasında dış görünümüyle en çok dikkat çekenlerin başında gelir. Zira bu gezegen yapısı itibariyle büyük bir halkayla bulunur.
Yüksek bir kısmı helyum ve hidrojenden oluşmasından ötürü gaz gezegeni olarak bile adlandırılabilir. Kendisi büyüklüğü ile de bir devi andırır. Çünkü dünyadan tam 760 kat büyüktür.
Güneş sistemi gezegenleri arasında boyut olarak dikkat çekse de yoğunluk açısından en düşük gezegendir. Uydu sayısı ise tam 62dir.
Çıplak gözle dünyadan görebileceğimiz en uzak gezegendir. Fakat halkalarını görebilmek adına teleskop yardımı almanız gerekebilir.
Satürn’de geçirilecek 1 gün dünyada 10,5 saate denk gelir. Bu da çok hızlı dönmesinin kanıtıdır. Yalnız bu gezegende yaşanabilecek bir gezegen olarak görülmüyor.
Çünkü yüzeyinde gerçekleşen ve dünya ile kıyaslanamayacak büyüklükte fırtınalar gerçekleşmektedir.
8- Uranüs
Uranüs hakkında bilinen bilgiler oldukça kısıtlıdır. Bunda Güneş’e en uzak ikinci gezegen olması etkilidir.
Güneş sistemi gezegenleri arasında yer alan Uranüs dış görünümüyle açık maviye benzer bir yapıya sahiptir. Ancak dünya gibi kıtaları yer kütlesi görülmez.
Kendi etrafındaki dönüşünü dünya zamanıyla tam 84 yılda tamamlar! Dünyada ise bu süre 365 gündür. Yani Uranüs’ün bir senesi dünyanın 84 senesine bedeldir.
Güneş’e oldukça uzak bir yapısı olması elbette sıcaklık konusunda olumsuzluk yaşanmasına sebep olmuştur. Ortalama sıcaklık -224 derece tahmin edilmektedir.
Satürn halkasıyla tanınsa da Uranüs’ün de 13 adet farklı halkası mevcuttur. Tahmin edilene göre ise 27 farklı uyduya sahiptir.
9- Neptün
Güneş sistemi gezegenleri arasında Güneş’e en uzak gezegen Neptün olarak biliniyor. Görünüş itibariyle halkasız bir Uranüs’ü andırmaktadır.
İsmini Antik Roma’da yer alan Denizlerin Tanrısı’ndan almıştır. Bu sahip olduğu mavi renkle alakalıdır.
Dönüş hızı dünyaya göre çok düşüktür. Kendi çevresinde bir tam dönüşünü 165 yılda tamamlar. Yani Neptün’ün bir senesi dünyanın 165 senesine bedeldir.
Atmosfer olarak çok karışık bir yapıdadır bu da 1340 kilometre / saate ulaşan fırtınaların ortaya çıkmasına sebep olur.
Sıcaklık derecesi Uranüs’ten farksızdır çünkü Güneş’e en uzak gezegendir. Ortalama sıcaklığı -214 derecedir.
Güneş Sistemi Gezegenleri Sıralaması Nasıldır?
Güneş sistemi gezegenleri arasında bulunan gezegenlerin kabul görmesi için belirli özelliklere sahip olması gerekir. Yörüngede yer alması, Güneş ile ilişkisi bulunması bazı gerekçelerdendir.
Günümüze kadar Plüton dışında belirlenen gezegenler net olarak yer almıştır. Plüton ise zaman zaman gezegenlere dahil olup daha sonra çıkarılmıştır.
Net olarak kabul gören Güneş sistemi gezegenleri sayısı ise 8’dir. Bu gezegenlerin sıralaması ise Güneş’e yakınlığından uzaklığa doğru:
Merkür > Venüs > Dünya > Mars > Jüpiter > Satürn > Uranüs > Neptün olarak sıralanır.
Güneş Sistemi Gezegenleri Hakkında Merak Edilen Sorular ve Cevapları
Güneş sistemi gezegenleri hakkında merak edilen sorular çok geniş bir alana yayılmaktadır. Meraklısı tarafından araştırılan bu soruların cevaplarını sizler için bir araya getirdik.
Galaksi Güneş Sisteminde Yer Alır mı?
Güneş’in yer aldığı ve kontrol ettiği sistemin adına Güneş sistemi denir. Galaksinin içinde yer alan 8 farklı gezegenle birlikte bu sistem oluşmuştur. Tüm gezegenler Güneş’in çekim gücüne bağlı olarak eşlik eder. Hızı ve dönüşü ortaya çıkar.
Güneş’e En Uzak Gezegen Hangisi?
Güneş sistemi içindeki gezegenler belirli bir sıra halinde bulunur. En uzak gezegen olarak ise Neptün bulunmuştur. Neptün bu uzaklığı neticesinde en soğuk gezegenlerden birisidir. Aynı zamanda çekim gücüne bağlı olarak dönüşü de oldukça yavaştır.
Güneş Sistemi içinde En Büyük Gezegen Hangisi?
Güneş sistemi içindeki en büyük gezegen Güneş’tir. Güneş’ten sonra gelen en büyük boyutlu gezegen ise Jüpiter olmaktadır. Dünyadan kat be kat büyüktür. Ve diğer tüm gezegenlerin toplamından dahi iki kat büyüklüğe sahiptir.
Gezegen Güneş Sisteminde Yer Alır mı?
Gezegenlerin meydana getirdiği ve bir gezegene bağlı olarak oluşturduğu yapılara sistem adı verilir. Güneş sisteminde de Güneş’e bağlı olarak bir ortam oluşur. Bu yüzden Güneş sistemi içinde elbette gezegen bulunur. Kesin olarak belirtilmiş sekiz farklı gezegen yer alır.
Güneş Sisteminde Güneş Yer Alır mı?
Güneş sistemi adını Güneş’in var olmasından dolayı alır. Diğer gezegenlerin hareket ve sıcaklık oranı Güneş’e yakınlığına bağlı olarak değişir. Sistem içerisinde Güneş’in bulunduğu bilinir.
Güneş Sistemimiz Hangi Galaksinin İçinde Yer Almaktadır?
Dünya’nın içinde yer aldığı sistem Güneş sistemi olarak bilinir. Güneş sistemi ise milyonlarca galaksi arasından sadece bir galaksinin parçasıdır. Güneş sistemi Samanyolu Galaksisi içerisinde bulunan küçük bir yapıyı andırır.
Güneşten Sonra Hangi Gezegen Gelir?
Güneş sistemi gezegenleri arasında ilk sırada Güneş yer alır. Güneşe en yakın olan ve Güneşten hemen sonra gelen gezegen ise Merkür’dür. Merkür Dünya ile kıyasla Güneş’e daha yakın konumda yer alır. Bu konumda yer alması onu yaşanabilir gezegen olmaktan çıkarır.
Jüpiter mi Daha Büyük Güneş mi?
Jüpiter her ne kadar boyut olarak sisteminde yer alan diğer gezegenlerden kat be kat büyük olsa da büyüklüğü Güneş ile kıyaslanamayacak boyuttadır. Zira Jüpiter daha büyük olsaydı Güneş’in çekim gücü Jüpiter’e yeterli olmayacaktı. Güneş herhalukarda daha büyüktür.
Dünyanın İkizinin Adı Ne?
İçeriği ve yapısı olarak olmasa da boyutu ve büyüklüğü ile dünyanın ikizi olarak Venüs adlandırılır. Her ne kadar boyut, dönüş hızı benzerlik gösterse de Venüs dünya gibi yaşanabilir bir gezegen değildir. Çünkü yüzeyinde yüksek miktarda karbondioksit bulundurur. Yüzey sıcaklığı ise kurşunu eritecek derecededir.
